Gezond en sterk fundament
Doel van het wetenschapsbeleid is allereerst het verbeteren van de kwaliteit van wetenschap door te investeren in (ongebonden) onderzoek, het stimuleren van profilering en (internationale) samenwerking en het verbeteren van (toegang tot) onderzoeksfaciliteiten. Dit alles doen we met oog voor kennisveiligheid. Dit houdt in dat we ongewenste overdracht en beïnvloeding van kennis en technologie voorkomen.
Meer weten over dit doel? Bekijk de beleidsbrief Hoger Onderwijs en Wetenschap en het Bestuursakkoord Hoger Onderwijs en Wetenschap (2022).
Indicatoren
De kwaliteit van Nederlands onderzoek ten opzichte van andere landen wordt in beeld gebracht via onderstaande indicatoren.
- Wetenschappelijke publicaties en citaties
- Positie qua budget kaderprogramma dat naar Nederland gaat (retourpercentage)
Voor een gezond en sterk fundament zijn volgens bovenstaande beschrijving de volgende vier effecten en bijbehorende indicatoren van belang.
Meer ruimte voor excellent onderzoek
Meer ruimte voor excellent onderzoek wordt gerealiseerd door te investeren in onderzoek en onderzoekstijd. Er ontstaat meer ruimte voor excellent onderzoek wanneer er meer budget en capaciteit beschikbaar is voor (ongebonden) onderzoek aan de universiteiten. Het gaat hierbij ook om ruimte bij NWO voor het financieren van onderzoeksvoorstellen. OCW investeert hierin door o.a. te zorgen voor werkkapitaal voor onderzoekers in de vorm van starters– en stimuleringsbeurzen.
Volgens bovenstaande is de ruimte voor excellent onderzoek in kaart gebracht aan de hand van onderstaande indicatoren. Daarnaast is ook de zogenaamde matchingdruk belangrijk. Dit gaat over de hoeveelheid eigen middelen die universiteiten moeten besteden om onderzoek door derden te kunnen financieren. Wanneer de matchingdruk hoger is, dan zijn er minder middelen beschikbaar voor ongebonden onderzoek.
- Aantal FTE onderzoeksfuncties aan universiteiten
- Honoreringspercentage NWO
- Budget en aantal gefinancierde projecten per financieringslijn NWO
- Toegekende starters– en stimuleringsbeurzen
- Matchingdruk
Meer profilering en samenwerking
Profilering en samenwerking zorgen er voor dat kennisinstellingen krachten bundelen en schaalvoordeel bereiken. OCW stimuleert dit o.a. door middelen voor Sectorplannen beschikbaar te stellen. Ook gebeurt dit door te investeren in Nederlandse topwetenschap via de toekenningen binnen de Summit Grant. Dit gaat om onderzoekfinanciering voor wetenschappelijke consortia die tot de absolute wereldtop behoren of hier dichtbij zitten. De indicatoren op dit onderwerp zijn nog niet beschikbaar.
Internationale samenwerking (o.a. Horizon Europe) helpt de ruimte voor excellent onderzoek te vergroten en daarmee bij te dragen aan het versterken van het fundament. Instellingen die onderdeel zijn van een internationaal consortium/partnerschap worden verondersteld meer succes te hebben in het krijgen van onderzoeksfinanciering. Waardoor meer internationale samenwerking bijdraagt aan een gezond en sterk fundament. Onderstaande indicatoren brengen dit in beeld.
- Aantal gefinancierde consortia (gehonoreerde projecten)
- Internationale samenwerking/co-publicaties (per wetenschapsgebied) bij wetenschappelijke publicaties
- Aantal Europese partnerschappen waaraan Nederland deelneemt
Verbetering toegang tot onderzoeksfaciliteiten
Een andere bepalende factor voor de kwaliteit van onderzoek gaat over de (toegang tot) onderzoeksfaciliteiten/-infrastructuren. Goede onderzoeksfaciliteiten zijn belangrijk voor een sterke positie van het Nederlandse onderzoekstelsel. OCW zet in op het verbeteren van infrastructuren, onder andere met de Roadmap Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur (GWI). Onderstaande indicator brengt dit in beeld.
Kennisveiligheid
Internationale samenwerking heeft ook een keerzijde. Statelijke actoren zetten kennis en innovatie steeds vaker in als strategisch machtsmiddel naast of in combinatie met klassieke middelen, zoals spionage. Daarom werkt het kabinet samen met de kennissector aan het verbeteren van de kennisveiligheid. Onderstaande indicator brengt dit in beeld.