Beleidsindicatoren Wetenschap 2025
Op deze pagina vindt u voor de OCW begroting van 2025 de beleidsindicatoren voor Wetenschap zoals gepubliceerd in de Beleidsagenda 2025.
Het ministerie van OCW geeft in haar begroting en verantwoording inzicht in de voortgang van de beleidsprioriteiten met beleidsindicatoren naar thema's die corresponderen met de thematische indeling van de Strategische Evaluatie Agenda (SEA). Per thema is een onderverdeling te maken in hoofd- en subdoelen en bijbehorende beleidsindicatoren daarbij.
De beleidsindicatoren voor Wetenschap maken onderdeel uit van een bredere set aan indicatoren, het complete overzicht bekijkt u op de sectorpagina Wetenschap.
Beleidsindicatoren bij het thema 'een sterke basis en hoge kwaliteit'
We werken aan hoge kwaliteit in onderwijs, wetenschap, cultuur en media. We investeren in leerlingen en studenten zodat zij de basisvaardigheden taal, rekenen-wiskunde, digitale geletterdheid en burgerschap beter gaan beheersen. Deze vaardigheden zijn onmisbaar voor het vervolgonderwijs en om te functioneren op het werk en in de samenleving. De weg die is ingezet voor onderzoek en wetenschap wordt vastgehouden en de investeringen worden grotendeels voortgezet.
Subdoel: versterken praktijkgericht onderzoek
Praktijkgericht onderzoek heeft zich in de afgelopen decennia in hoog tempo ontwikkeld tot een onmisbare vorm van onderzoek in de Nederlandse kennisinfrastructuur. De kabinetsambities rond praktijkgericht onderzoek zijn om hogescholen toe te rusten hun rol als kennisinstellingen te verstevigen en verder uit te bouwen. Daarom investeert het kabinet in de verdere professionalisering en versterking van praktijkgericht onderzoek. Het doel is de maatschappelijke impact van onderzoek te vergroten en het fundament van het wetenschappelijk stelsel in Nederland te versterken.
Het praktijkgericht onderzoek aan hogescholen is op diverse manieren verbonden met de regio. Hogescholen hebben zowel publiek-private als publiek-publieke samenwerkingsverbanden in de regio. Bij publiek-private samenwerkingsverbanden wordt er bijvoorbeeld samengewerkt met lokale ondernemers. Voorbeelden van publiek-publieke samenwerkingsverbanden zijn samenwerking met andere regionale kennisinstellingen, zoals mbo en wo, en maatschappelijke organisaties zoals gemeenten en zorginstellingen.
Subdoel: versterken internationale samenwerking
Horizon Europe is het Europese programma voor onderzoek en innovatie, dat loopt van 2021 tot en met 2027. Uitgangspunten voor financiering zijn excellentie en impact. Nederland is zeer succesvol in deelname aan Europese programma’s. Om publiek gefinancierde kennisinstellingen te stimuleren deel te nemen aan Horizon Europe, komt het fonds voor Onderzoek en Wetenschap deze instellingen tegemoet in de eigen bijdrage, de matchingskosten. Dit heeft als doel dat Nederland succesvol blijft deelnemen aan Horizon Europe. Hiermee wordt het fundament voor de wetenschap te versterkt. ruimte geboden aan divers talent en de maatschappelijk impact van wetenschap vergroot.
Veel van de wetenschappelijke publicaties zijn het resultaat van samenwerking tussen onderzoekers, vaak ook onderzoekers uit verschillende landen.
Goede onderzoeksfaciliteiten zijn van belang voor het behouden van de sterke positie van het Nederlandse onderzoeksstelsel. Het monitoren van de ontwikkelingen in en de staat van deze faciliteiten geven inzicht in de mogelijkheden die onderzoekers in Nederland op dit vlak hebben. De indicator geeft geen inzicht in het gebruik van onderzoeksfaciliteiten of hoe faciliteiten na initiële financiering worden onderhouden (met geld uit andere bronnen).
Subdoel: versterken kennisveiligheid
Uit analyses van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en de veiligheidsdiensten blijkt dat Nederland al langere tijd in toenemende mate geconfronteerd wordt met statelijke dreigingen. Ook kennisinstellingen vormen daarbij een doelwit. De Rijksoverheid en de Nederlandse kennissector werken nauw met elkaar samen om de bewustwording en weerbaarheid van kennisinstellingen te verhogen.
Subdoel: Kennisontwikkeling voor Nederland
De Nationale Wetenschapsagenda is één van de financieringslijnen van NWO. De honoreringspercentages geven een indicatie van de mogelijkheden voor onderzoekers om financiering te krijgen voor hun onderzoeksvoorstellen. Door te investeren in de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) zet het kabinet in op onderzoek dat bijdraagt aan het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen.
Het Regieorgaan Open Science NL is opgericht om open science in Nederland de norm te maken. Een van de onderdelen van open science is open access: het kabinet wil dat artikelen van publiek gefinancierd onderzoek gratis leesbaar zijn voor het publiek. Hiermee wordt de maatschappelijke impact van onderzoek en wetenschap vergroot.
Subdoel samenwerking en profilering in de wetenschap
Doel van de starters- en stimuleringsbeurzen is het stimuleren van ongebonden onderzoek en verlagen van de werk- en aanvraagdruk bij onderzoekers. De beurzen vormen een persoonlijk werkkapitaal voor onderzoekers aan universiteiten en universitair medische centra (umc’s). Deze indicator geeft inzicht in de verdeling van de toegekende starters- en stimuleringsbeurzen voor onderzoekers.
Beleidsindicatoren bij het thema 'Sociale veiligheid en gelijke behandeling'
OCW werkt aan sociale veiligheid en gelijke behandeling zodat iedereen in Nederland op een vrije en volwaardige manier kan deelnemen aan de samenleving. OCW wil de sociale veiligheid bevorderen en met de sectoren manieren ontwikkelen om dat te bereiken. Een sociaal veilige omgeving, is conditioneel voor de bevordering van kwaliteit in het onderwijs, cultuur en wetenschap.
Subdoel: Perspectief en zekerheid voor wetenschappers
Met de sectorplannen wordt structureel € 200 mln. geïnvesteerd in de vier wetenschapsdomeinen: Sociale en Geesteswetenschappen, Bèta, Techniek en Medische- en Gezondheidswetenschappen. Naast profilering en samenwerking zijn de sectorplannen gericht op perspectief en zekerheid creëren voor wetenschappers. De sectorplannen moeten leiden tot een verhoging van het aantal vaste contracten voor wetenschappers bij universiteiten en umc’s.
De ervaren werkdruk bij universiteiten is hoog. Het verlagen van de werkdruk is dan ook een belangrijk doel.
De percentages aanvragen die door NWO gehonoreerd worden, geven een indicatie van de mogelijkheden voor onderzoekers om financiering te krijgen voor hun onderzoeksvoorstellen. Honoreringspercentages zijn onder andere afhankelijk van het aantal ingediende voorstellen bij NWO en van het budget dat NWO beschikbaar heeft om voorstellen te honoreren.
Nederlandse kennisinstellingen en wetenschapsfinanciers zijn in 2020 met het programma Erkennen & Waarderen gestart. Het programma loopt tot 2026. Het doel van het programma is om wetenschappers breder te waarderen om recht te doen aan de verschillende academische kwaliteiten die wetenschappers kunnen hebben. Dit betekent niet alleen aandacht voor onderzoeksprestaties (en dan met name het aantal publicaties), maar ook voor bijdragen op andere domeinen zoals onderwijs, impact, leiderschap en patiëntenzorg.
Door middel van een landelijke cultuurbarometer wordt getoetst in hoeverre de ambities van het programma Erkennen & Waarderen door wetenschappers worden herkend, ervaren en gedeeld.